رابطه بین حبّ ذات و حبّ خدا و ائمه‌(علیهم‌السلام) و حبّ خوبی‌ها ‏چگونه است؟

حضرت آیت الله جوادی آملی حفظه الله : انسان کمال محض را دوست دارد و اگر به خود علاقمند است برای این است که ‏به کمال برسد. قهراً آنچه به خود انسان بر می‌گردد باید در مسیر آن هدف باشد. انسان ‏باید خود را به عنوان وسیله دوست داشته باشد نه به عنوان هدف. یعنی اگر امر دائر ‏شود به این‌که دست از خود بردارد یا از آن کمال برتر، باید دست از خود بکشد و خود را ‏برای رسیدن به کمال برتر قربانی کند. قربانی هم معنایش این است که متقرّب بشود ‏نه فانی، عملی را قربانی‎ ‎گویند که انسان را به هدف نزدیک کند. قربانی یک عمل ‏وجودی است نه عدمی و فانی، یعنی هرگز انسان با قربانی کردن چیزی را از دست ‏نمی‌دهد‎.‎
نماز قربانی انسان است، یعنی وسیله تقرب انسان است، زکات و سایر عبادات ‏همچنین است، درس و بحث هم قربانی است. انسان وقتی چیزی را در راه خدا قربانی ‏کند بهتر از آن را به دست می‌آورد. اگر در قرآن آمده است؛ ”مَنْ جاء بِالحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ ‏اَمْثالِها“(١) ناظر به بخش کمّی مسئله نیست، یعنی فقط مسئله ده برابر مطرح نیست ‏بلکه بخش کیفی را هم شامل می‌شود. زیرا در آیه‎ ‎دیگر فرمود: ”مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ ‏خَیْرٌ مِنْها“(٢) اگر کسی دست و پا و چشم خود را در راه خدا داد، خدا دست و پا و ‏چشم دیگری بهتر از این‌ها به او عطا می‌کند. اینکه وجود مبارک امیرالمؤمنین(علیه ‏السّلام) فرمود خدا به برادرم جعفر دو بال داد که با آنها در بهشت همراه با فرشتگان ‏پرواز می‌کند (جعفر طیار) معنایش این است که جعفر بن ابی‌طالب چیزی را قربانی کرده ‏و بهتر از آن را گرفته است. بنابراین علاقه به خود و شؤونات خود اشکال ندارد به ‏شرطی که قصد قربانی کردن آنها را داشته باشیم. اگر به پیامبر و دین و ائمه ‏علاقمندیم به این جهت است که از همه آنها در مسیر تقرب به حضرت حق استفاده ‏کنیم.‏
در سوره مبارکه‎ ‎توبه فرمود: ”ما کانَ لاِهْلِ المَدینَةِ ومَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الاَعْرابِ اَنْ ‏یَتَخَلّفُوا عَنْ رَسُولِ اللّهِ ولا یَرْغَبُوا بِاَنفُسِهِمْ عن نَفْسِه“(٣).‏‎ ‎
کسی حق ندارد خود را در جنگ حفظ کند و پیغمبر را در خطر اندازد، بلکه همه ‏باید سنگر باشند و پیغمبر را در سنگر خویش حفظ کنند. پس ما جسم خود را باید ‏قربانی جسم پیغمبر کنیم زیرا با این کار از بین نمی‌رویم، ”ولا تحسبنّ الّذینَ قُتِلوُا فی ‏سَبیلِ اللّه اَمْواتاً“(٤) بلکه از این عالم آلوده می‌رهیم و با جسمی بهتر در عالمی دیگر ‏به حیاط طیّبه می‌رسیم. محبت و علاقه به اهل بیت نیز همین‌طور است. دوستی آنها ‏عقلی است نه عاطفی مثل دوستی پدر و مادر و فرزند. انسان آنها را برای معارفی که ‏در اختیار جامعه بشری قرار داده‌اند و افراد بشر را هدایت کرده‌اند دوست می‌دارد.‏
‏…………………………………………………………………………‏
‏(١) سوره‎ ‎انعام، آیه‎ ١٦٠.‎
‏(٢) سوره‎ ‎نمل، آیه‎ ٨٩.‎
‏(٣) سوره‎ ‎توبه، آیه‎ ١٢٠.‎
‏(٤) سوره آل‌عمران، آیه‎ ١٦٩‎‏.‏